روزه از عباداتی است که علاوه بر تأکیدی که در مذاهب ابراهیمی بر آن وجود دارد، در ادیان غیر ابراهیمی و حتی غیر توحیدی نیز مورد توجه مؤمنان قرار دارد، روشن است که برخلاف تفاوتهای آن با ادیان غیر ابراهیمی هدف در نهایت با نزدیکی به امورات معنوی خود، تأدیب نفس، پاکی و طهارت معنا می‌یابد.

زرتشتی

در آیین زرتشت، زرتشتیان باید در سه بخش معنوی شنوایی، اندیشه و احساس همیشه روزه باشند، به آن معنا که از طریق این سه حس از نیکی دور نشوند و اندیشه و احساس و شنوایی آنها همواره سرشار از نیکی باشد، اما مؤمنان رزتشتی به منظور عدم افراط در تناول گوشت حیوانات روزهای دوم و دوازدهم و چهاردهم و بیست و یکم هر ماه خورشیدی از خوردن گوشت پرهیز می کنند. همچنین زرتشتیان پس از مرگ یکی از نزدیکان، به مدت سه شب از پختن یا خوردن گوشت پرهیز می کنند.

بودیسم

راهبان و راهبه های بودائی به دنبال قوانین وینایا هر روز پس از وعده غذایی ظهر چیزی تناول نمی کنند، اگرچه در برخی از فرقه های بودیسم راهبان از این قانون تبعیت نمی کنند. این قانون روزه داری محسوب نمی شود اما رژیمی اجباری است که می تواند آنها را در انجام مراقبه یاری کند. برخی از فرقه های بودائی نیز تنها از خوردن مایعات پس از صرف وعده غذایی ظهر پرهیز می کنند.

مؤمنان بودائی روزه را در قالب ریاضت در نظر می گیرند و ریاضت نیز در میانه روی که بودا جایگزین ریاضت کرد نفی شده است. این در شرایطی است که فرقه وجرایانا بودیسم نوعی از روزه را که در آن فرد یک روز از خوردن آب و غذا امتناع می کند را مورد توجه قرار می دهند اما به طور کلی ریاضت در بودیسم با میانه روی منافات دارد و ریاضت کشیدن می تواند تأثیرات منفی بر کارهای فرد داشته باشد.

معمولا روزه داری بودائیان در روزهای بدر کامل و اعیاد دینی صورت می گیرد.

در فرقه هایی از بودیسم که مؤمنان آن روزه می گیرند هدف از روزه داری را تأدیب نفس در راه رسیدن به کنترل فردی اعلام کرده اند. نقش روزه در ادیان بزرگ جهان صرف نظر کردن از یک یا چند وعده غذایی به منظور کمک کردن به افرادی است که در زندگی اقبال کمتری داشته اند.

هندوئیسم

روزه داری جزء لاینفک آئین هندو است، مؤمنان به این آئین، انواع روزه داری را برحسب عقاید شخصی و رسوم محلی تجربه می کنند.

برخی از هندوها روزهای مشخصی چون اکاداسی یا پورنیما روزه داری می کنند، برخی دیگر نیز روزهای مشخصی را در طول هفته برای روزه داری انتخاب می کنند که انتخاب این روزها به اعتقاد شخصی و الهه محبوب فرد مؤمن بستگی دارد، اما روزه داری روزهای پنجشنبه میان هندوهای شمال هندوستان بسیار غالب است. مؤمنان روزه دار هندو در روزهای پنجشنبه به درگاه الهه های وریهاسپاتی و ژوپیتر دعا می کنند، لباسهای زرد پوشیده و غذاهای زرد رنگ را ترجیح می دهند. زنان نیز برای درختهای موز دعا کرده و به آنها آب می دهند.

روزه داری هندوها در جشنهای دینی نیز بسیار مرسوم است از نمونه های شایع آن می توان به روز ماها شیواراتی یا 9 روز پس از ناوراتری ( که دوبار در سال طی ماه های آوریل و اکتبر/ نوامبر پیش از دیوالی رخ می دهد) اشاره کرد. کاروا چاوت نیز نوع دیگری از روزه هندو محسوب می شود که در شمال هندوستان مرسوم است. زنان متأهل هندوستان برای رفاه، موفقیت و طول عمر همسران خود روزه می گیرند، این روزه با رؤیت ماه توسط زنان پس از غروب افطار می شود.

شیوه های روزه داری نیز طیف متنوعی از روش ها را دربرمی گیرد. اگر فرد بسیار مؤمن باشد غروب روز پیش از روزه داری از هیچ نوع غذا یا آبی استفاده نمی کند که این امر تا 48 دقیقه پس از طلوع آفتاب روز پس از آن ادامه دارد.

روزه داری هندوها به معنای محدود کردن یک وعده غذایی و پرهیز از خوردن انواع غذا است که در مدت روزه استفاده از گوشت و حتی لمس کردن آن نیز جایز نیست. مؤمنان هندو با هدف افزایش تمرکز در مدیتیشن یا عبادت برای تطهیر درون روزه داری می کنند که گاهی با قربانی دادن همراه می شود.

سیک

آئین سیکیسم تنها آئین سازمان یافته ای است که روزه را مگر برای اهداف پزشکی واجب نکرده است. گوروهای سیک مؤمنان را از روزه منع کرده اند و آن را فاقد ارزش معنوی برای فرد می دانند.

جین

روزه در آئین جین انواع مختلفی دارد یکی از آنها روزه چاویهار آپواس است که طی یک روز تا طلوع روز بعد مؤمنان از خوردن آب و غذا پرهیز می کنند.

روزه دیگر در جینیسم تیویهار آپواس است که روزه دار در طول آن نمی تواند غذا بخورد اما نوشیدن آب جوشیده مانعی ندارد.

هدف از انواع روزه داری در آئین جینیسم رسیدن به رفتاری است که کاملا از خشونت فاصله دارد. روزه آئین جین عموماً در دوره پاریوشانا Paryushana انجام می شد اما آن را می توان در دوره های مختلف نیز انجام داد. در میان مؤمنان جینیسم این امر رواج دارد که روزه نگیرند اما مقدار غذای مصرفی خود را محدود کنند وقتی فردی غذایی به عنوان عدس همراه نمک و فلفل به عنوان تنها چاشنی خود می خورد وی را آیامبیل می دانند که خود را از هوا و تمایلات درونی دور کرده است. کنترل نفس و روزه داری در فلسفه جین بر کارهای فردی تأثیر دارد.

سانتارا یکی دیگر از انواع روزه داری در آئین جینیسم است که فردی به واسطه روزه داری و پرهیز کامل از غذا و آب مرگ داوطلبانه را انتخاب می کند. طرفداران این شیوه آن را خودکشی نمی دانند بلکه اقدامی می دانند که فرد با دانش و نیت کامل انجام داده درحالی که خودکشی امری احساسی و عجولانه محسوب می شود. از آنجا که سانتارا به طول می انجامد فرد می تواند در این دوران به زندگی خود نیز فکر کند. سانتارا زمانی توسط پارسایان جین انجام می شود که احساس کنند زندگی آنها به غایت خود رسیده است. آنها سانتارا را با هدف تهذیب جسم و دوری از تمایلات فردی انجام می دهند.


منبع : خبرگزاری مهر