میغوه دیگر تنها به یاد و خاطره‌‌ای در فرهنگ یهودیان اصفهان بدل شده است، با مهاجرت کلیمیان از محله جوباره و تخریب بافت این محله به عنوان هسته ابتدایی اصفهان و مرکز تجمع اولیه یهودیان این شهر طی هزار سال گذشته، میغوه‌ها نیز خشک و تخریب شدند.
تنها میغوه‌های باقی مانده در کنیسه‌های اصفهان به مرور در حال تخریب شدن است. حتی میغوه کنیسه‌ای واقع در چهارراه فلسطین اصفهان چندی پیش تخریب شده تا به جای آن بنایی با کاربرد مدرن ساخته شود.
میغوه
خانه‌های یهودیان به جز دارا بودن مخفی‌گاه‌هایی که اغلب برای پنهان کردن اشیای قیمتی در دوران ناامنی به کار می‌رفته دارای غسل‌خانه یا سرداب خاص هم بوده که یهودیان به آن میغوه می‌گفتند، میغوه محل غسل و مراسم مذهبی یهودیان اصفهان است با زیرزمینی وسیع که کف آن با پله‌هایی به چاه آبی ختم می‌شود. کف زیرزمین دو متر از کف حیاط پایین‌تر و پله‌ها از کف زیرزمین تا دهانه چاه دارای عمق دو تا سه متر بود. به گونه‌ای که آب‌های زیرزمینی که در اصفهان با پرآبی مادی‌ها وفصول سال در نوسان است موجب می شود تا آب، پله‌ها را فرا بگیرد. عمق میغوه‌ها با عمق آب‌های زیرزمینی ارتباط نزدیکی داشت به شکلی که در بعضی نقاط از محله جوباره به عمق بیشتر و زمانی عمق کمتری نیاز داشت. یهودیان به نوشته دکتر «سیروس شفقی» آب چاه را به جای آب روان یا آب باران برای غسل کردن صحیح‌تر و تمیزتر می‌دانسته و به احداث چنین مکانی اقدام می‌کردند این محل دارای ارزش مذهبی بوده که علاوه بر غسل زنان و مردان برای جامعه زنان یهود نیز ارزشمند بوده است تا آنجا که عروس و داماد را در این محل غسل می‌دادند.
«سلیمان صدیق‌پور» یکی از اعضای جامعه یهودیان اصفهان می‌گوید: «میغوه در دین یهود گاهی حتی مرتبه‌ای بالاتر از عبادتگاه می‌یابد.»
صدیق‌پور با اشاره به اهمیت پاکیزگی در دین یهود می‌گوید: «85 درصد خانه‌های یهودی در گذشته دارای میغوه بودند. همچنین همه کنیسه‌ها»
وی می‌گوید: «به خصوص برای روزهای مهم مانند روز کیپور یا روز شَشانا پیشنماز بایستی پیش از نماز در میغوه غسل کند.»
به گفته او میغوه‌ها از قداست خاصی در دین یهود و جامعه کلیمیان برخوردار بود. به گفته صدیق‌پور میغوه در خانه‌های یهودیان همه دنیا وجود دارد، در اورشلیم، نیویورک و لندن هنوز می‌توان آثاری از میغوه‌ها را یافت.
او می‌گوید: «من زنان یهودی‌ای را در انگلستان می‌شناسم که هر ماه مسافتی را به اندازه دو ساعت در لندن طی می‌کند تا خود را به میغوه آنجا برساند.»
وی در مورد این پرسش که با کاهش سطح آب‌های زیرزمینی و خشک شدن میغوه‌ها زنان و مردان یهودی مقید به انجام آداب دینی چه می‌کنند می‌گوید: «در کنار دین، فتاوایی آمده که مطابق شرایط روز مسایل را تبیین می‌کند.»
او می‌گوید: «الان از یخ و ایجاد باران مصنوعی از آن به جای آب میغوه برای غسل استفاده می‌کنند.»
صدیق‌پور می‌گوید میغوه از کلمه مکاوه یا مغاوه یعنی محل پاک‌کنندگی گرفته شده. وی می‌گوید حتی در جایی از آن به امیدواری یاد شده.
صدیق‌پور سرمنشا ایجاد میغوه در دین یهود را به کاهن بزرگی نسبت می‌دهد که زمانی که می‌خواست برای خدا قربانی کند باید غسل می‌کرد.
ورود غیریهودی ممنوع
میغوه‌ها را به شکل مستطیل و گاه اشکال هندسی دیگر در زیر اتاق پذیرایی احداث می‌کردند دور تا دور این سرداب‌ها سکوهای متعدد رخت‌کنی بود طول و عرض میغوه‌ها بدون استثنا به نوشته «شفقی» حدود پنج در هفت متر و سقف آنها طاق ضربی آجری بوده است. میغوه‌ها علاوه بر کاربری استحمام، محل نگهداری مواد غذایی و تهیه شراب نیز بوده، یهودیان ورود غیر یهودی را به این مکان جایز نمی‌دانستند.
میغوه‌های اصفهان 36 سال پیش خشک شدند
مطالعه موردی روی هشت میغوه در سال 48 نشان می‌دهد که با خشک شدن مادی‌ها و افت آب‌های زیرزمینی، میغوه‌ها هم بی‌آب شدند، در آن سال تنها دو میغوه دارای آب بوده و در حال حاضر هیچ میغوه‌ای آب ندارد. این در حالی است که بازسازی نمادین چند خانه یهودی و احیا میغوه‌های آن می‌توانست به غیر از جنبه حفظ گوشه‌هایی از فرهنگ گذشته این شهر یکی از مکان‌های جذب گردشگر داخلی و خارجی بدل شود.
منبع : خبرگزاری میراث فرهنگی
